13 November 2024

Informatie over (handhaving) wet DBA

In dit nieuwsbericht willen we informatie delen over de wet DBA en wat we vanuit VOOR kunnen betekenen. Neem gerust contact op met een van de VOOR partners als je vragen hebt.
 

1. Wet DBA (Wet Deregulering Beoordeling Arbeidsrelaties), hoe zat het ook alweer?

De Wet DBA werd in 2016 geïntroduceerd als de vervanger van de Verklaring Arbeidsrelatie (VAR). Het doel van de wet was en is nog steeds om schijnzelfstandigheid tegen te gaan.

Kortgezegd hebben binnen de wet DBA de opdrachtgever en de opdrachtnemer (ZZPer*) samen de verantwoordelijkheid om te beoordelen wat hun arbeidsrelatie is. Ze moeten in overleg de juiste contractvorm kiezen voor hun samenwerking: loondienst of een opdracht. Dat was in 2016 al zo en dat is nog steeds zo (zie onderaan deze mail de link naar de checklist van de Belastingdienst). Zowel de VAR als de wet DBA zijn bedoeld om schijnzelfstandigheid en uitbuiting tegen te gaan. Veelal gaat het hierbij om uitvoerend medewerkers, medewerkers in ploegendiensten, koeriers, seizoenarbeiders etc. Er zijn veel tijdelijke opdrachten waarbij de beoordeling of er wel of geen sprake is van een arbeidsrelatie afhangt van de inhoud van de opdracht en de afspraken die tussen ZZPer en opdrachtgever gemaakt worden over o.a. inzet en eigen verantwoordelijkheid. Hierover lees je meer bij punt 3 van dit nieuwsbericht: Criteria voor zelfstandigheid.

*bij VOOR spreken wij over ZPer (Zelfstandig Professional)
 

2. Wat verandert per 1-1-2025?

De belangrijkste verandering is dat per 1 januari 2025 de Belastingdienst volledig gaat handhaven op schijnzelfstandigheid. Tot nu toe was handhaving zeer beperkt.

Toetsing op schijnzelfstandigheid gaat plaatsvinden door de Belastingdienst. Als de Belastingdienst constateert dat er sprake is van een arbeidsverhouding dan kunnen er met terugwerkende kracht (tot 1 januari 2023/2025) correctieverplichtingen, naheffingsaanslagen en boetes worden opgelegd. Deze verandering levert vragen op bij opdrachtgevers en ZPers. Op 1 oktober 2024 zijn in de tweede kamer meerdere moties aangenomen om een zachte en zorgvuldige landing van de handhaving te hanteren en in het eerste jaar jurisprudentie op te bouwen en coulant om te gaan met onbedoelde schijnzelfstandigheid. 

Op 11 november 2024 heeft de Raad van State de regering geadviseerd het wetsvoorstel VBAR aan te passen ivm onvoldoende duidelijkheid over het zelfstandigheidscriterium. 
 

3. Criteria voor zelfstandigheid

Er zijn diverse checklists en vragenlijst in omloop (zie paragraaf 5: meer informatie) om te bepalen of er sprake is van (schijn)zelfstandigheid. Wij hebben de rode draad van deze lijstjes hieronder samengevat.

Er is sprake van zelfstandigheid van de ZPer (werkende) als:

• De opdrachtnemer commercieel risico draagt.  
• De opdrachtnemer doet eigen investeringen voor het werk zoals het gebruiken van eigen telefoon, laptop en vervoer.
• De vergoeding (het tarief) voor het werk ligt duidelijk hoger dan wat binnen de sector normaal gesproken aan werknemers wordt betaald.
• De opdrachtnemer gedraagt zich naar buiten toe als ondernemer. Bijvoorbeeld doordat hij/zij actief een website beheert en zich aanbiedt voor andere opdrachten.
• Het gaat om een opdracht van een bepaalde termijn (vooraf afgesproken termijn) en vooraf afgesproken aantal uren per week. Het aantal maanden en uren per week wisselt in verschillende documenten en zal jurisprudentie uitwijzen. Belangrijk is er duidelijke afspraken over te maken en na afloop te hercontracteren bij een eventuele verlenging
• De opdrachtnemer brengt expertise in die niet in de organisatie van opdrachtgever in huis is
• De opdrachtnemer heeft verschillende opdrachten en opdrachtgevers.
• De opdrachtnemer heeft de vrijheid om zich te laten vervangen en kan dat in de praktijk ook doen.
• De opdrachtnemer bepaalt zelf de indeling van de werktijden.
• De opdrachtnemer bepaalt zelf hoe het werk wordt uitgevoerd, niet de opdrachtgever.
• De opdrachtnemer wordt op factuurbasis per uur of per opdracht betaald. Wanneer per uur wordt betaald, worden alleen de daadwerkelijk gewerkte uren betaald. Bij ziekte ontvangt de werkende niets.
• Er is een ‘resultaatverplichting’ met de werkende afgesproken. Dat betekent dat verwacht wordt dat op een bepaald moment concreet resultaat bereikt wordt, en dat hij/zij daar ook op kan worden aangesproken. Wij bevelen aan om een plan van aanpak te maken waarin resultaten en voortgang beschreven zijn en actief bijgehouden worden.
   

4. Wat wij voor je kunnen betekenen

Bij de inzet van een ZPer is het cruciaal dat de werving en selectie gebaseerd is op een zorgvuldige opdrachtomschrijving waaruit duidelijk blijkt dat er sprake is van zelfstandigheid.  In de praktijk wordt de inzet van een ZPer vaak benaderd als een medewerker in loondienst. De tijdelijke inzet van ZPer op management en stafposities is voor veel vraagstukken cruciaal en ook goed mogelijk binnen de wet DBA. Het is daarbij essentieel om scherp te zijn op het maken van de juiste afspraken die passen bij inzet van ZPers. Daar ondersteunen wij graag bij.

VOOR bemiddelt al ruim 11 jaar ZPers op een transparante en vernieuwende wijze. We volgen ontwikkelingen op de voet en vertalen ze naar consequenties voor opdrachtgevers en ZPers  en hoe we hen daarbij zo goed mogelijk kunnen blijven ondersteunen. Bij tijdelijke vraagstukken/interim opdrachten in jouw organisatie (als het gaat om staf, management, directie en bestuur) is het belangrijk dat de opdracht juist geformuleerd wordt, aansluitend bij de criteria voor zelfstandigheid. Dit betekent dat opdrachtgever en ZPer/opdrachtnemer heldere afspraken moeten maken over inzet en uitvoering van de opdracht en dat wij op de juiste wijze de opdracht voor je/samen met je formuleren. De opdrachtformulering zal in sommige gevallen wellicht wat anders zijn dan je gewend bent.

Wij houden bij het maken van de opdrachtomschrijving voor de bemiddeling van ZPers bij onze opdrachtgevers rekening met de criteria voor zelfstandigheid. Wij adviseren om bij de opdrachtovereenkomst tussen opdrachtgever en opdrachtnemer de door de Belastingdienst goedgekeurde modelovereenkomst te hanteren of raadplegen. Dit is geen garantie/vrijwaring maar geeft wel goede handvatten. Als er twijfel is of de opdracht voldoet aan de criteria voor zelfstandigheid is het ook mogelijk om een bemiddeling te organiseren via een detacheringsconstructie. Wij werken daarbij samen met een betrouwbare en slagvaardige partij. Wij doen de bemiddeling zoals je van ons gewend bent en zij nemen het administratieve proces voor je uit handen.  We vertellen je er bij vragen graag meer over.
 

5. Meer informatie

In deze paragraaf geven we een overzicht met een aantal links naar betrouwbare informatie over (handhaving van) de wet DBA. Variërend van links naar website en checklists van de overheid, adviesbureaus, KVK tot een link naar een informatieve Podcast en artikel van ZIPconomy (onafhankelijke kennisplatform en community over de flexibilisering van organisaties & de markt voor interim professionals)

• Checklist BelastingDienst (wel/geen sprake van arbeidsrelatie)
• Open overheid. Vragenlijst weging zelfstandigheid
• Gebruik door de Belastingdienst goedgekeurde Modelovereenkomst
•  Podcast van ZiPtalk door Narada Bouwland en ZiPconomy-hoofdredacteur Hugo-Jan Ruts. Zij behandelen alle punten rond het opheffen van het handhavingsmoratorium.
• Artikel in ZiPconomy: zeven dingen die je moet weten en mag vergeten over de handhaving wet DBA  
• 17 veelgestelde vragen en antwoorden over de wet DBA (Zipconomy)
• Breed informatief Artikel van De Zaak over handhaving wet DB
• KVK ondernemersplein over inhuur ZZPers

 ps: De gegevens uit dit nieuwsbericht  zijn uitsluitend opgenomen als algemene informatie over de Wet DBA aan een grote groep opdrachtgevers en ZPers. De verstrekte informatie mag daarom niet worden beschouwd als een maatwerkadvies voor specifieke praktijksituaties. Aan deze gegevens kunnen op geen enkele wijze rechten worden ontleend. VOOR is niet aansprakelijk voor enige schade die mocht ontstaan als gevolg van eventueel onjuist of onvolledig gebruik van de gegevens in dit nieuwsbericht.

Archief